Businessmodel UMC’s onder druk

De transitieopgave van de UMC’s vraagt om herbezinning bekostiging en investeringen

Dat blijkt uit de Benchmark Ziekenhuizen UMC-special van BDO. Hierin worden de financiële cijfers van de zeven Nederlandse UMC’s met elkaar en met die van de algemene ziekenhuizen vergeleken. 
 

Download de Benchmark Ziekenhuizen UMC-special 2022

De individuele UMC’s worden gerangschikt op basis van hun financiële gezondheid. Erasmus MC haalt het hoogste cijfer (10), UMC Utrecht en LUMC scoren het laagst met een 6. De UMC-special dit jaar verrijkt met interviews met Henk Snapper (UMCG), Josefien Kursten (UMC Utrecht) en Gabriël Zwart (Maastricht UMC+). Zij gaan in op actuele en relevante thema’s zoals het Integraal Zorgakkoord, rendement, big pharma, big tech, strategische allianties en het businessmodel.

Omvangrijke transitie

In het recent ondertekende Integraal Zorgakkoord wordt van de UMC’s regie in de regio verwacht bij het ingrijpend verbouwen van het zorgstelsel. De ambities van UMC’s reiken echter verder. “Ze hebben regionaal, nationaal en internationaal een rol als het gaat om de gezondheid van het individu én op de samenleving als geheel. Het gaat om het leveren van passende zorg aan cliënten, het doen van onderzoek en het opleiden van de zorgprofessionals van morgen”, stelt Eversdijk. 
Tegelijkertijd staan ze zelf ook voor grote transitie-opdrachten. De hoeveelheid tweedelijns medisch specialistische basiszorg die binnen hun muren plaatsvindt, moet worden teruggebracht. Die basiszorg kan dichterbij en goedkoper plaatsvinden in algemene ziekenhuizen of zelfstandige klinieken. De hoogcomplexe zorg moet verder worden geconcentreerd en gespecialiseerd om de kwaliteit te bevorderen en de kosten minder snel te laten stijgen. UMC’s moeten kiezen welke zorg ze zelf leveren en welke zorg ze aan anderen over laten.  

Businessmodel ter discussie 

De kernvraag voor de komende jaren is hoe UMC’s met hun samenwerkingspartners het beoogde einddoel van passende en om de patiënt heen georganiseerde zorg realiseren zonder financieel in zwaar weer te raken. De combinatie van die lijvige transitieagenda en oplopende kosten bij relatief lage rendementen zet druk op de UMC’s om te blijven werken aan hun financiële performance. “Patiëntenzorg is met circa 70% van de inkomsten de financiële kurk waar de UMC’s op drijven. De snelste manier om de financiële resultaten te verbeteren is het leveren van méér patiëntenzorg. Academische zorg is echter de duurste zorg binnen ons zorgstelsel. Maatschappelijk gezien is dit juist niet gewenst en roept het de vraag op of academische zorg niet dan wel in mindere mate productiegedreven moet worden bekostigd”, zegt Eversdijk, die hiermee het huidige businessmodel ter discussie stelt. 

Financiële waarde van kennis

De voorzitter van de branchegroep Zorg van BDO ziet in dit kader ook een ander thema. “Nederland wordt alom gerespecteerd als het gaat om innovatie in de internationale medische wereld. De kennis vanuit het onderzoek van UMC’s is wereldwijd van grote waarde. De vraag is of dat niet nog beter ten gelde gemaakt kan worden. UMC’s worden in dat geval minder afhankelijk van patiëntenzorg met alle positieve gevolgen voor ons zorgstelsel. De kosten ervan worden in ieder geval voor een deel van de schouders van de Nederlandse belastingbetaler gehaald.”

Forse investeringen in het zorglandschap 

Het realiseren van de beoogde herinrichting van het zorglandschap brengt forse investeringen met zich mee. Onderdeel van het businessmodel van UMC’s vormt ook het vraagstuk hoe deze investeringen te financieren. Gegeven de aard en omvang van de transitie is het de vraag of de door de overheid beschikbaar gestelde transitiemiddelen voldoende zijn en gegeven het bescheiden rendement (0,9 procent) is investeren vanuit de exploitatie niet de meest geëigende oplossing. 

BDO stelt dat het zaak is om de gebaande paden van externe financiering deels los te laten en te werken vanuit de samenwerkingsgedachte op basis van ‘shared savings’. “Regionale samenwerking heeft effect op toegankelijkheid, kwaliteit, betaalbaarheid en zorg voor personeel. Effecten waar met de zorgverzekeraar coalitieafspraken over moeten worden gemaakt. Wanneer partijen elkaar vinden in een structurele bijdrage op termijn, zijn financiële transitievraagstukken ook gemakkelijker op te lossen. Bijkomend voordeel is dat de continuïteit van ziekenhuizen en UMC’s gedurende deze complexe transitie beter wordt gegarandeerd.”

Verlieslijdend opereren in de komende jaren

Eversdijk stelt aanvullend dat zich een scenario opdringt waarin UMC’s de komende jaren hun eigen vermogen gebruiken om een flinke sprong voorwaarts te maken. “Daarbij mogen ze – mits bewegend in de juiste richting – verlieslijdend opereren. Zo gebruiken ze een deel van hun reserves om het Nederlandse zorgstelsel een stap verder te brengen richting een betaalbare toekomst. Om deze gedachtegang succesvol te kunnen effectueren is overleg met banken nodig gegeven lopende financieringsarrangementen van de UMC’s. Er moet ook een gedeeld beeld ontstaan over het risicoprofiel van academische centra na afronding van deze transitie en daarmee de minimaal benodigde omvang van het eigen vermogen." 
 

Download de Benchmark Ziekenhuizen UMC-special 2022

Voor meer informatie:
Sterk Werk Communicatie
Jos van der Pluijm
Tel.: 06 59 84 00 24
E-mail: jos.van.der.pluijm@sterkwerk.nl