Het oude normaal keert niet meer terug. Thuiswerken heeft zich inmiddels diepgeworteld in onze maatschappij. Maar hoe zit dat als je voor je werk dagelijks de landsgrens over moet? En wat zijn de gevolgen ervan voor hun fiscale en sociale zekerheidspositie? In dit perspectief gaan we hier dieper op in.
Thuiswerken in coronatijd
Fiscaliteit
Nederland heeft met haar buurlanden, België en Duitsland, specifieke afspraken gemaakt over de fiscale behandeling van thuiswerkdagen tijdens de coronapandemie. Werkdagen waarop een werknemer uitsluitend vanwege de coronamaatregelen thuiswerkte, mochten in de periode 11 maart 2020 t/m 30 juni 2022 onder voorwaarden worden belast in het land waar de werknemer onder normale omstandigheden zou hebben gewerkt.
Sociale zekerheid
Op het terrein van de sociale zekerheid hebben de Nederlandse SVB en de sociale zekerheidsinstanties in de buurlanden België en Duitsland bekendgemaakt dat in de periode van 12 maart 2020 t/m 30 juni 2023 thuiswerken geen gevolgen heeft voor de sociale zekerheidspositie van personen die normaal over de grens wonen of werken in de EU, EER en Zwitserland.
Toekomst van thuiswerken
Fiscaliteit
De afspraken over de fiscale behandeling van thuiswerkdagen in situaties waarin werknemers bij fysieke aanwezigheid de landsgrens zouden passeren zijn op 1 juli 2022 beëindigd. Per 1 juli 2022 valt men weer terug op de hoofdregels zoals opgenomen in de belastingverdragen. Alhoewel Nederland en België wel overleg hebben gevoerd over een mogelijke thuiswerkregeling, is vanwege de complexiteit besloten om nu nog geen specifieke maatregel voor thuiswerkende grensarbeiders op te nemen in het belastingverdrag. Beide landen hebben wel de intentie uitgesproken om de komende periode overleg te blijven voeren over een mogelijke thuiswerkregeling. Daarbij zullen ook de ontwikkelingen binnen de OESO en de EU in de gaten worden gehouden. Het onderwerp is ook met Duitsland besproken, maar heeft nog niet tot concrete resultaten geleid.
Sociale zekerheid
Op het vlak van sociale zekerheid is tot 1 juli 2023 een overgangsperiode overeengekomen. De intentie van deze overgangsperiode is om werkgevers en werknemers meer tijd te gunnen om te wennen aan nieuwe arbeidspatronen. Bovendien wordt deze overgangsperiode gebruikt om te onderzoeken of gekomen kan worden tot een structurele oplossing.
Kaderovereenkomst
De afgelopen maanden is op Europees niveau onderhandeld over een Kaderovereenkomst. Deze Kaderovereenkomst biedt grensarbeiders die tot 50% van hun totale werktijd vanuit huis werken de mogelijkheid om sociaal verzekerd te blijven in het land waar hun werkgever is gevestigd. Om gebruik te kunnen maken van deze mogelijkheid, moet de werkgever of betrokkene verzoeken om een uitzondering op de basisregels uit de Europese sociale zekerheidsverordening. Dit verzoek kan worden ingediend in de lidstaat waar de werkgever zijn statutaire zetel heeft. Het bevoegde orgaan in de lidstaat verstrekt een verklaring dat die wetgeving van toepassing is en vermeldt eventueel tot welke datum en onder welke voorwaarden de verklaring geldig is (een A1-verklaring).
In beginsel vallen alleen verzoeken die een toekomstige periode omvatten binnen de reikwijdte van de Kaderovereenkomst. Onder omstandigheden vallen ook verzoeken die een verstreken periode omvatten onder de overeenkomst, op voorwaarde dat er premies zijn afgedragen in de staat van de werkgever. In het algemeen kunnen werkgevers of betrokkenen verzoeken om terugwerkende kracht van 3 maanden. Daarnaast is t/m 30 juni 2024 een soort overgangsperiode getroffen. In deze periode kunnen verzoeken met terugwerkende kracht tot 1 juli 2023 worden ingediend.
Deelnemende landen
Lidstaten mogen zelf bepalen of zij de Kaderovereenkomst ondertekenen. Werknemers kunnen uitsluitend een beroep doen op de uitgebreidere thuiswerkmogelijkheden uit de Kaderovereenkomst als zowel het woon- als werkland deze overeenkomst hebben ondertekend. BDO begrijpt dat ook Duitsland, België en Luxemburg de intentie hebben om de Kaderovereenkomst te ondertekenen.
De Kaderovereenkomst is een tijdelijke maatregel, wordt gesloten voor een periode van vijf jaar en wordt steeds stilzwijgend verlengd met perioden van vijf jaar. Op Europees niveau is een werkgroep in het leven geroepen die zich buigt over structurele aanpassing van de Europese sociale zekerheidsverordening.
BDO biedt hulp
Werken in een ander land dan wonen kan zowel voor werkgevers als werknemers een grote impact hebben op gebieden als fiscaliteit, sociale zekerheid en arbeidsrecht. Binnen BDO werken wij nauw samen met onze Belgische collega’s om vragen waar Nederlandse en Belgische werkgevers mee geconfronteerd worden, multidisciplinair te beantwoorden. De meest voorkomende vragen hebben wij uiteengezet in een tweetal flyers, specifiek geschreven voor Nederlandse werkgevers met Belgische grensarbeiders en Belgische werkgevers met Nederlandse grensarbeiders. Onze Belgische collega’s hebben een Telewerktool ontwikkeld die werkgevers een eerste inzicht biedt in de regelgeving en aandachtspunten waarmee zij te maken krijgen als zij hun werknemers (post-corona) de mogelijkheid bieden om grensoverschrijdend thuis te werken.