Onderscheidende samenwerkingsvormen (1): agentuur versus distributie
Onderscheidende samenwerkingsvormen (1): agentuur versus distributie
Een juridische samenwerking voor de verkoop van producten en/of het leveren van diensten kan op verschillende manieren worden vormgegeven. Een aantal samenwerkingsvormen die vaak door elkaar gehaald worden zijn distributie, agentuur, franchise en lastgeving. In deel 1 bespreken we de agentuur- en distributieovereenkomst als samenwerkingsvormen.
Het is van belang om bewust te zijn van de manier waarop wordt samengewerkt, omdat de agentuurovereenkomst voornamelijk regels van dwingend recht kent. Dit betekent dat wettelijke bepalingen van toepassing zijn, waar niet van kan worden afgeweken. De handelsagent geniet bovendien een verregaande bescherming. In beginsel geldt bijvoorbeeld dat de agent niet aansprakelijk is voor de aan consumenten aangeboden goederen. Hiervoor moet de rol van de agent wel kenbaar zijn gemaakt, bijvoorbeeld op de website en/of in algemene voorwaarden. Bovendien kan de handelsagent in sommige gevallen bij het einde van de overeenkomst recht hebben op een klantenvergoeding/goodwillvergoeding. Gerechtigdheid daartoe kan niet vooraf bij overeenkomst worden uitgesloten.
De distributieovereenkomst kent, in tegenstelling tot agentuur, geen specifiek wettelijk kader. Hiervoor gelden de algemene regels voor overeenkomsten, jurisprudentie en de zogenaamde redelijkheid en billijkheid. Dit biedt partijen onder een dergelijke overeenkomst de nodige contractsvrijheid, maar vereist ook meer zorgvuldigheid bij het opstellen van de overeenkomst. Hierbij kan gedacht worden aan zaken als exclusiviteit, afzetgebied, voorraden, prijzen, garanties, vrijwaringen, marketingbijdrage door de leverancier, aansprakelijkheid, duur en opzegging.
Distributieovereenkomst
Een distributieovereenkomst is een overeenkomst tussen een leverancier en een distributeur. In de overeenkomst geeft de leverancier de distributeur het recht om producten te verkopen die hij inkoopt van de leverancier, vaak binnen een vooraf bepaald territorium. De distributeur verkoopt deze producten voor eigen rekening en risico en verkrijgt dus op enig moment het eigendom van de producten. De leverancier is onder bepaalde afspraken verplicht om de producten te leveren aan de distributeur. De distributeur sluit aparte koopovereenkomsten met zijn afnemers en is geen vertegenwoordiger van de leverancier. Er bestaat onder een distributieovereenkomst geen rechtstreekse overeenkomst tussen de leverancier en de uiteindelijke afnemers, aangezien overeenkomsten tot stand komen tussen de distributeur en de afnemers. De leverancier is hier geen partij bij.Agentuurovereenkomst
De agentuurovereenkomst is een overeenkomst waarbij de opdrachtgever (‘principaal’) en de opdrachtnemer (‘handelsagent’) bepalen dat de handelsagent bij de totstandkoming van overeenkomsten tussen de principaal en derden zal bemiddelen. De handelsagent is niet in dienst en/of ondergeschikt aan de principaal. Het grootste verschil met de distributieovereenkomst is dat de agent overeenkomsten tot stand brengt tussen de principaal en de afnemers en zelf geen contractspartij bij een overeenkomst wordt. Het eigendom van de goederen, welke onderwerp van de overeenkomst zijn, gaat niet over op de handelsagent. De agent ‘valt er tussenuit’ is een veel gehoorde term. De hoofdverplichting van de handelsagent is om bemiddeling te verlenen bij de totstandkoming van overeenkomsten. De hoofdverplichting van de principaal betreft het betalen van provisie/commissie aan de handelsagent.Belang van het onderscheid
Goed om te weten is dat de naam die aan een overeenkomst wordt gegeven niet doorslaggevend is voor hoe de overeenkomst daadwerkelijk wordt gekwalificeerd. De inhoud van de overeenkomst en de praktische uitvoering die partijen daaraan geven is doorslaggevend.Het is van belang om bewust te zijn van de manier waarop wordt samengewerkt, omdat de agentuurovereenkomst voornamelijk regels van dwingend recht kent. Dit betekent dat wettelijke bepalingen van toepassing zijn, waar niet van kan worden afgeweken. De handelsagent geniet bovendien een verregaande bescherming. In beginsel geldt bijvoorbeeld dat de agent niet aansprakelijk is voor de aan consumenten aangeboden goederen. Hiervoor moet de rol van de agent wel kenbaar zijn gemaakt, bijvoorbeeld op de website en/of in algemene voorwaarden. Bovendien kan de handelsagent in sommige gevallen bij het einde van de overeenkomst recht hebben op een klantenvergoeding/goodwillvergoeding. Gerechtigdheid daartoe kan niet vooraf bij overeenkomst worden uitgesloten.
De distributieovereenkomst kent, in tegenstelling tot agentuur, geen specifiek wettelijk kader. Hiervoor gelden de algemene regels voor overeenkomsten, jurisprudentie en de zogenaamde redelijkheid en billijkheid. Dit biedt partijen onder een dergelijke overeenkomst de nodige contractsvrijheid, maar vereist ook meer zorgvuldigheid bij het opstellen van de overeenkomst. Hierbij kan gedacht worden aan zaken als exclusiviteit, afzetgebied, voorraden, prijzen, garanties, vrijwaringen, marketingbijdrage door de leverancier, aansprakelijkheid, duur en opzegging.