Nationaal fuseren, (af)splitsen of liquideren voor het einde van het jaar: let op de termijnen!

Het einde van het jaar is geregeld een ‘natuurlijk’ moment om te herstructureren. Ook het einde van een boekjaar, dat veelal gelijk is aan het kalenderjaar, kan een reden zijn om per het einde van het jaar wijzigingen in de structuur van de onderneming door te voeren. Hetzelfde geldt voor fiscale overwegingen. Bij herstructureringen wordt vaak gekozen voor fusie, splitsing of ontbinding (liquidatie). Daarbij zijn wettelijke termijnen van toepassing. Deze termijnen maken het noodzakelijk om tijdig met de herstructurering te beginnen.

Fusie, splitsing en ontbinding

In dit artikel komen de termijnen voor fusie, splitsing en ontbinding aan de orde. Echter, voordat wij daarop ingaan, lichten wij kort toe wat we verstaan onder fusie, splitsing en ontbinding.

Bij een (juridische) fusie smelten ten minste twee rechtspersonen samen. Door de fusie gaat het vermogen van iedere verdwijnende rechtspersoon onder algemene titel over op de verkrijgende rechtspersoon. ‘Algemene titel’ betekent dat geen leveringsformaliteiten zijn vereist. De verkrijgende rechtspersoon kan een al bestaande rechtspersoon zijn. Deze kan echter ook bij de fusie worden opgericht. Een verdwijnende rechtspersoon houdt bij de fusie op te bestaan. In het algemeen worden alle aandeelhouders van een verdwijnende rechtspersoon aandeelhouder van de verkrijgende rechtspersoon.

Bij een splitsing wordt vermogen van de splitsende rechtspersoon verdeeld. Daarbij kan sprake zijn van een zuivere splitsing of van een afsplitsing. Bij een zuivere splitsing gaat het vermogen van de splitsende rechtspersoon onder algemene titel over op ten minste twee verkrijgende rechtspersonen. De splitsende rechtspersoon houdt bij een zuivere splitsing op te bestaan. Is er sprake van een afsplitsing, dan gaat (in het algemeen) een gedeelte van het vermogen van de splitsende rechtspersoon onder algemene titel over op ten minste één verkrijgende rechtspersoon. De splitsende rechtspersoon blijft bij de splitsing bestaan.
Als hoofdregel worden de aandeelhouders van de splitsende rechtspersoon aandeelhouder van ieder verkrijgende rechtspersoon.

Voor een fusie en splitsing is altijd een notariële akte verplicht.

De ontbinding van een rechtspersoon is erop gericht dat deze rechtspersoon ophoudt te bestaan. In het algemeen vindt de ontbinding plaats door een besluit van de algemene vergadering. Heeft de rechtspersoon op het tijdstip van ontbinding nog vermogen (baten), dan moet dat vermogen worden vereffend via door de wet voorgeschreven stappen.

Herstructurering en termijnen

Moet een fusie, splitsing of ontbinding met vereffening van een rechtspersoon nog dit jaar plaatsvinden, dan is enige haast geboden. Een dergelijke herstructurering kost tijd. Vooral de wettelijke verzetstermijnen zijn hierbij van belang. Deze werken namelijk vertragend. Bij een fusie en splitsing is deze verzetstermijn één maand na het plaatsen van de verplichte advertentie in een landelijk verspreid dagblad. In geval van een ontbinding met vereffening is deze termijn zelfs twee maanden.

Overigens gaan wij in dit artikel uit van een nationale herstructurering. Fusie en splitsing zijn ook grensoverschrijdend mogelijk. Voor een grensoverschrijdende fusie of splitsing gelden afwijkende (lees: langere) termijnen. Hetzelfde geldt voor een grensoverschrijdende omzetting (zetelverplaatsing). 

Te zetten stappen

Om een fusie of splitsing (een zuivere splitsing of een afsplitsing) uit te voeren, moeten verschillende stappen worden gezet. Aan deze stappen zijn vaak termijnen verbonden. 

Hetzelfde geldt voor een ontbinding met vereffening. Voor een ontbinding zonder vereffening (turboliquidatie) geldt echter een afwijkende regeling. Omdat de rechtspersoon in dat geval geen vermogen meer heeft, houdt zij direct door het besluit van de algemene vergadering op te bestaan. Er gelden dan ook geen termijnen. In verband met de op 15 november 2023 in werking getreden Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie moeten er binnen tien dagen na de ontbinding nog wel enkele stukken in het Handelsregister worden gedeponeerd, zoals een tussentijdse balans. Voor deponering moet het voormalige bestuur van de ontbonden rechtspersoon zorgen.

Om tijdsnood te voorkomen adviseren wij daarom om onderstaande data bij een fusie, splitsing of ontbinding strikt aan te houden. LET OP: door leveringsformaliteiten kan een ontbinding met vereffening langer duren als er nog activa aan de aandeelhouders overgedragen moeten worden. Hiermee is in de onderstaande tijdlijn geen rekening gehouden.

Fusie en splitsing

Voor een zuivere splitsing en een afsplitsing gelden dezelfde termijnen.

Ontbinding met vereffening

Tot slot 

Heb je vragen over de genoemde termijnen of juridische ondersteuning nodig? Wij assisteren graag bij een ontbindings-, fusie- of (af)splitsingstraject. Neem contact op met het team Ondernemingsrecht van BDO Legal.